Δευτέρα 11 Μαρτίου 2019

Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΥΡΜΗΓΚΙΩΝ

Ένα μυρμήγκι (Iridomyrmex purpureus) τρέφεται με μέλι

Τα μυρμήγκια είναι κοινωνικά έντομα και μαζί με τις σφήκες και τις μέλισσες, αποτελούν την τάξη Υμενόπτερα. Τα μυρμήγκια εξελίχθηκαν από τους σφηκοειδείς προγόνους τους στα μέσα της Κρητιδικής περιόδου 110 έως 130 εκατομμύρια χρόνια πριν και διαχωρίστηκαν από αυτούς μετά την εμφάνιση των ανθοφόρων φυτών. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περισσότερα από 22.000 είδη μυρμηγκιών. 
Τα μυρμήγκια σχηματίζουν αποικίες με μέγεθος που ποικίλει από μερικές δεκάδες έως και εκατομμύρια μέλη. Οι αποικίες περιγράφονται κάποιες φορές ως υπεροργανισμοί επειδή τα μυρμήγκια μοιάζουν να συμπεριφέρονται σαν μια ενιαία ύπαρξη, καθώς εργάζονται συλλογικά για να υποστηρίξουν την αποικία.  
Τα μυρμήγκια έχουν αποικίσει σχεδόν κάθε ηπειρωτική περιοχή της Γης. Τα μόνα μέρη στα οποία δεν υπάρχουν αυτόχθονες πληθυσμοί μυρμηγκιών είναι η Ανταρκτική και κάποια απομακρυσμένα ή αφιλόξενα νησιά. Τα μυρμήγκια ευημερούν σχεδόν σε όλα τα οικοσυστήματα, και αποτελούν ίσως και το 15-25% της βιομάζας των ζώων της ξηράς. Η επιτυχία τους σε τόσα πολλά περιβάλλοντα έχει αποδοθεί στην κοινωνική τους οργάνωση και την ικανότητά τους να τροποποιούν οικοτόπους, να αξιοποιούν πόρους και να αμύνονται.
Όλες οι αποικίες παρουσιάζουν καταμερισμό εργασίας, επικοινωνία μεταξύ των ατόμων, και ικανότητα επίλυσης περίπλοκων προβλημάτων. Αυτοί οι παραλληλισμοί με τις ανθρώπινες κοινωνίες έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης και αντικείμενο μελέτης.

Πόσο ζει ένα μυρμήγκι;


Κατασκευή φωλιάς

Πολλά μυρμήγκια φτιάχνουν μεγάλες φωλιές, ενώ άλλα είδη είναι νομαδικά και δε χτίζουν μόνιμες κατασκευές. Τα μυρμήγκια φτιάχνουν είτε υπόγειες φωλιές, είτε τις κατασκευάζουν πάνω σε δέντρα. Οι μυρμηγκοφωλιές μπορεί να βρίσκονται στο έδαφος, κάτω από πέτρες, κάτω από πεσμένα τμήματα δέντρων ή μέσα σε αυτά, μέσα σε κοιλότητες κορμών ή ακόμα και σε βελανίδια. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή συμπεριλαμβάνουν χώμα καθώς και υλικά προερχόμενα από φυτά, και τα μυρμήγκια επιλέγουν προσεκτικά την τοποθεσία της φωλιάς τους. Τα μυρμήγκια του είδους Temnothorax albipennis αποφεύγουν τοποθεσίες όπου υπάρχουν νεκρά μυρμήγκια, καθώς μπορεί να υποδεικνύουν την ύπαρξη παρασίτων ή ασθενειών. Εγκαταλείπουν γρήγορα τη φωλιά τους στην πρώτη ένδειξη κινδύνου.
Η ζωή του μυρμηγκιού ξεκινάει από ένα αυγό.  Τα μυρμήγκια αναπτύσσονται με πλήρη μεταμόρφωση με τις προνύμφες να περνούν από τη φάση της νύμφης πριν να αναδυθεί ως ενήλικας.

Μάθηση

Πολλά ζώα μπορούν να μάθουν διάφορες τακτικές μιμούμενα άλλα ζώα αλλά τα μυρμήγκια είναι πιθανότατα το μόνο είδος, πέραν των θηλαστικών, στο οποίο εμφανίζεται αμφίδρομη εκμάθηση.

Μυρμήγκια - στρατιώτες σχηματίζουν γέφυρα.
Στο είδος Temnothorax albipennis ένας πεπειραμένος συλλέκτης καθοδηγεί ένα άπειρο μέλος της αποικίας του σε μια πηγή τροφής που μόλις έχει ανακαλυφθεί. Ο ακόλουθος αποκτά γνώση μέσα από την καθοδήγηση του καθοδηγητή του. Καθοδηγητής και ο ακόλουθος, λαμβάνουν ιδιαίτερα υπ' όψιν τη θέση και την κίνηση του άλλου με τον καθοδηγητή να επιβραδύνει όταν ο ακόλουθος καθυστερεί, και επιταχύνει όταν ο ακόλουθος πλησιάζει υπερβολικά κοντά.Καλλιέργεια τροφίμων
Τα περισσότερα μυρμήγκια είναι αρπακτικά, πτωματοφάγοι, και έμμεσα φυτοφάγα, αλλά κάποια είδη έχουν αναπτύξει εξειδικευμένους τρόπους εξασφάλισης τροφής. Τα φυλλοκόπα μυρμήγκια π.χ. τρέφονται αποκλειστικά με ένα είδος μύκητα που φυτρώνει μόνο μέσα στις αποικίες τους. Συλλέγουν συνεχώς φύλλα τα οποία μεταφέρονται στην αποικία, κόβονται σε μικρά κομμάτια και τοποθετούνται σε κήπους μυκήτων.
Τα μυρμήγκια συχνά εκτρέφουν άλλα είδη εντόμων, τα οποία και χρησιμεύουν ως «ωφέλιμα οικιακά ζώα». Πρόκειται για έντομα που τρέφονται από τον χυμό φυτών, όπως αφίδες, ψύλλους ή τζιτζίκια, τα οποία ζουν μόνιμα στον φλοιό ή στα φύλλα ενός φυτού και απομυζούν τους χυμούς του. Επειδή ο χυμός των φυτών είναι κορεσμένος με υδατάνθρακες, αλλά φτωχός σε πρωτεΐνες, τα έντομα αυτά αποβάλουν συνεχώς μεγάλο μέρος του υγρού, το οποίο με την σειρά τους εκμεταλλεύονται τα μυρμήγκια. 

Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2019

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ (12 λαϊκά παραμύθια από διάφορα μέρη της Ελλάδας και της Κύπρου)



 Το 2011 η ελεύθερη ψηφιακή βιβλιοθήκη eBooks4Greeks.gr διοργάνωσε διαγωνισμό παραδοσιακού παραμυθιού. Ο διαγωνισμός ήταν ένα κάλεσμα με σκοπό να αναδειχτούν παραδοσιακά (λαϊκά) παραμύθια του τόπου μας που αποτελούν σημαντικό μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Τα 12 παραμύθια της έκδοσης επιλέχθηκαν μέσα από 39 παραμύθια που έλαβαν συμμετοχή στον διαγωνισμό.
 Η επιλογή αυτή έγινε από τους τρεις «παραμυθάδες»: Αγγελική Σχοινά, Γιώργο Παλιάτσιο, Χάρις Μέγα και η εικονογράφηση από τη ζωγράφο Μαρία Βιλλιώτη. Συγγραφείς: Γεωργία Καρκάνη, Άντρη Αντωνίου, Αδαμαντία Ξηρίδου, Χαρά Τσοντάκη, Σωτηρούλα Βασιλίου, Παρασκευή Αποστολοπούλου, Χρυσάνθη Πρωτοψάλτου, Ευδοκία Ποιμενίδου-Χατζηδημητρίου, Σοφία Τσουρλάκη, Γεώργιος Παλιάτσιος, Αθηνά Κυριακού-Σαρακενίδου, Ειρήνη Πόλια
Εικονογράφηση: Μαρία Βιλλιώτη (website)
 Έκδοση: eBooks4Greeks, 2017 ISBN: 978-618-83142-0-7 Μέγεθος: σελ. 135 / 15 Mb Μορφή: Pdf Online Παραδοσιακά Παραμύθια του Ελληνισμού